بررسی تاثیر ویژگی های روان شناختی و جسمی بر مسئولیت کیفری زنان

وجدی, زینب; محمدی, سید باقر

بررسی تاثیر ویژگی های روان شناختی و جسمی بر مسئولیت کیفری زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ طلبه سطح 3 - حوزه علمیه اسلام شناسی،مشهد،ایران

² . استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان، سطح 4 فقه و حقوق، مشهد، ایران

چکیده

تفاوت احکام کیفری زنان در مسئولیت کیفری، موضوعی چالش‌برانگیز در جوامع اسلامی و محافل فمینیستی است. این پژوهش با هدف بررسی علل و جنبه‌های این تفاوت‌ها و ارائه نگاهی نو به عدالت جنسیتی در حقوق کیفری اسلام، به واکاوی این مسئله می‌پردازد. در این راستا، ضمن نقد رویکرد تشابه در نظام حقوقی خانواده، نظریه تکمیلی وتعدیلی اسلام تبیین می‌شود که بر اساس آن، زن و مرد با حفظ تفاوت‌های خود، مکمل یکدیگر در زندگی و خانواده هستند. این نظریه بر مبانی چون تعدیل و تعادل، تکمیل وتکامل، تنظیم و تناسب استوار است.
مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، تفاوت‌های مسئولیت کیفری زنان و مردان را در پنج بخش مورد بررسی قرار می‌دهد: ۱) سن مسئولیت کیفری، ۲) نوع مجازات، ۳) میزان مجازات، ۴) زمان ارتکاب جرم و ۵) زمان اجرای مجازات.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این تفاوت‌ها در راستای پذیرش تخفیفات و تسهیلات برای زنان و اعمال تفاوت‌گذاری مثبت صورت گرفته است. علت این تفاوت‌ها، ویژگی‌های خاص زنان (احساسی بودن، بارداری، قاعدگی و غیره) است که موجب تعدیل مسئولیت کیفری آنان می‌شود. این امر نشان‌دهنده توجه اسلام به عادلانه بودن مجازات‌ها بر اساس نوع خلقت زن و مرد است، توجهی که غالباً در گفتمان فمینیسم مورد غفلت واقع شده است. این پژوهش در صدد ارائه تصویری دقیق‌تر از جایگاه زن در نظام حقوقی اسلام و ارائه راهکارهای عملی برای تحقق عدالت جنسیتی در خانواده بر اساس نظریه تکمیلی است.

کلیدواژه‌ها